LVKK: Kleine dorpsfeesten en lokale festivals staan onder druk
Diever - Kleine dorpsfeesten, optochten en lokale festivals zijn belangrijk voor dorpsgemeenschappen in Nederland. Ze brengen jong en oud samen, versterken het gemeenschapsgevoel en houden lokale tradities levend. Toch staan deze evenementen steeds meer onder druk. In De Wolden besloot de organisatie van het Crisis Cross festival al te stoppen.
Dat blijkt uit een landelijke enquête van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) , waaraan 130 organisatoren van dorpsfeesten en festivals door heel Nederland deelnamen. Maar liefst 79% van de organisatoren ervaart gemeentelijke regelgeving als belemmerend. Vooral de eisen rond veiligheid, vergunningen en bureaucratie worden genoemd als grootste struikelblok. Een dorpsfeest met 150 bezoekers moet volgens respondenten soms aan dezelfde veiligheidsnormen voldoen als een groot festival.
“Wat vroeger in één avond geregeld was, kost nu veertig uur aan papierwerk,” aldus een van de deelnemers. 71% van de geënquêteerde organisatoren organiseerde al meer dan 5 edities en zijn behoorlijk ervaren te noemen. De voorbeelden zijn soms echt absurd. Zo is er een dorpsfeest dat verplicht EHBO moet inhuren tijdens een kerkdienst, omdat deze onderdeel is van het programma. Er is een klein festival dat de openingsact, het knippen van een lintje, tot in detail moet omschrijven. En veel dorpsfeesten moeten professionele beveiliging inhuren, ook bij kleine onderdelen met weinig bezoekers. Dit leidt tot enorme kosten voor door vrijwilligers georganiseerde evenementen.
Voortbestaan op het spel
De gevolgen zijn voelbaar: 72% van de organisatoren zegt dat de regeldruk hun enthousiasme vermindert, en bij een deel staat zelfs het voortbestaan van het evenement op het spel. Dorpsfeesten die de regelgeving als zeer belemmerend ervaren, ervaren meestal ook de samenwerking met de gemeente als matig tot slecht. Organisatoren die de ervaring met gemeenten positiever ervaren, hebben ook iets meer begrip voor de regeldruk. Hoewel ook zij deze graag verminderd zouden zien.
De sociale betekenis van dorpsfeesten is onmiskenbaar: 88% van de organisatoren ziet hun evenement als een belangrijke bijdrage aan het gemeenschapsgevoel; 92% zegt dat hun feest generaties verbindt; 77% ziet dat het vrijwilligers samenbrengt. Toch voelt bijna 65% van de organisatoren zich onvoldoende erkend door hun gemeente. Volgens de LVKK laat dit een kloof zien tussen de maatschappelijke waarde van dorpsfeesten en de bestuurlijke waardering daarvoor.
“Deze feesten zijn het sociale cement van onze dorpen,” zegt Maarten Koreman, medewerker beleid LVKK. “Ze zorgen voor verbinding tussen generaties, identiteit en leefbaarheid in het dorp. Maar dat kan alleen als vrijwilligers er plezier in houden — en niet verstrikt raken in regels.”
Vrijwilligersinzet onder druk
Het tekort aan vrijwilligers is een groeiend probleem. De helft van de respondenten noemen het als directe bedreiging voor de organisatie van evenementen. De stijgende regeldruk versterkt dat effect: vrijwilligers haken af door de administratieve last.
Ondanks de uitdagingen is het optimisme opvallend groot. Twee van de drie organisatoren verwacht dat hun feest over vijf jaar nog bestaat. Zij zien vooral kansen in meer samenwerking tussen dorpen (27%), jongerenparticipatie (23%) en duurzaamheid (18%). De LVKK benadrukt dat de toekomst van dorpsfeesten staat of valt met vertrouwen, ruimte en samenwerking.
Maatwerk en vertrouwen
De LVKK pleit daarom voor een andere aanpak: Fors minder bureaucratie, voor kleine evenementen; Een vaste gemeentelijke evenementencoördinator die meedenkt in plaats van controleert; Overkoepelende en meerjarige vergunningen voor dorpsfeesten; Structurele erkenning van sociale waarde in gemeentelijk beleid.
De LVKK wil graag met organisatoren en gemeenten om tafel om te kijken welke regels geschrapt kunnen worden. Als dit landelijke regels zijn, trekken wij graag samen op richting de Rijksoverheid. “Dorpsfeesten zijn geen risicofactor, maar een kracht van de samenleving,” aldus de LVKK. “Als we willen dat dorpen levendig blijven, moeten we de mensen die dat mogelijk maken ondersteunen — niet afremmen.”
De enquête over dorpsfeesten en festivals werd door de LVKK (Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen) en het NKP (Nederlands Klimaat Platform) uitgezet tussen 9 september en 7 oktober 2025. In totaal vulden 130 organisatoren de vragenlijst in, met een landelijke spreiding. Deelnemers varieerden van kleine dorpsfeesten tot middelgrote lokale festivals.
