Landschapsbeheer Drenthe zoekt verhalen over tjaskermolens

05 feb , 9:16 • Provincie

Anja Verbers

Tjasker.

Assen - Landschapsbeheer Drenthe is op zoek naar mensen die meer kunnen vertellen over tjaskers. Dit zijn kleine windmolentjes die vroeger werden gebruikt om het land te bemalen. Ook in Drenthe speelden tjaskers een belangrijke rol bij de veenwinning. Maar waar in de provincie ze precies werden ingezet en hoe dat gebeurde, is weinig bekend. Om hier meer inzicht in te krijgen, is Landschapsbeheer het tjaskerproject gestart.

In het Drentse landschap zijn tjaskers bijna verdwenen; op slechts drie plekken zijn ze nog te vinden. Begin vorige eeuw was dit anders. Uit archiefonderzoek en kaartanalyses van Landschapsbeheer Drenthe is gebleken dat deze cultuurhistorische elementen op zeker honderd plaatsen in onze provincie voorkwamen. Vermoedelijk waren dit er nog veel meer. Het overgrote deel van de tjaskers werd ingezet op percelen in de veengebieden, zoals het Hunzedal. Maar ook bij de kleine veentjes die Drenthe rijk is, zoals pingoruïnes, werden ze gebruikt.

Gebruik

Tjaskers werden ingezet bij het droogmalen van percelen om de afzonderlijke poldertjes te ontwateren en geschikt te maken voor de landbouw. Daarnaast werden ze ook gebruikt bij kleine veentjes om ze te vervenen. Meestal waren deze molentjes van hout en relatief makkelijk uit elkaar te halen. Mogelijk werden ze van de ene naar de andere locatie verplaatst. Vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw raakten tjaskers in verval. De oorspronkelijke houten molentjes maakten plaats voor de metalen opvolger.

Tjaskers in Drenthe

In Drenthe zijn nu nog drie tjaskers bekend: twee staan in de omgeving van Zeijen, bij het Meestersveen en Bollenveen, en een langs het Grolloërveld nabij Grolloo. Het gerestaureerde exemplaar bij het Meestersveen dateert uit 1940 en staat op de Rijksmonumentenlijst. De andere tjasker in Zeijen en de molen bij Grolloo werden veel later gebouwd en laten zien hoe een tjasker werkt.

Om erachter te komen of er meer tjaskers in onze provincie staan of waar ze vroeger stonden, zoekt Landschapsbeheer Drenthe mensen die meer hierover kunnen vertellen. Met als doel bestaande en verdwenen exemplaren in kaart te brengen en kennis over het cultuurhistorische landschap te verbreden. Tsjaskerverhalen en eventueel oude foto’s van tjaskers, onder vermelding van hun locatie, kunnen worden ingezonden naar [email protected].

Info: www.lbdrenthe.nl